Je herkent dat wel: alles binnen de verenging loopt op rolletjes. Je zit met elkaar in een flow. Alle bestuursfuncties zijn bezet, de commissieleden werken fijn samen, de bezetting van het orkest is op orde en er worden fantastische optredens gegeven voor volle zalen. Het kan niet beter. Iedereen is blij en trots op zijn of haar club. Zo zou het altijd moeten zijn. 

Maar we weten uit ervaring ook, dit kan niet lang duren. Het is te mooi om waar te zijn. Straks gebeurt er vast iets waardoor ineens alles anders wordt. Zo kan de wisseling van dirigent grote gevolgen hebben. Of een nieuwe voorzitter. Of allemaal in lockdown door Corona. Ineens is de vereniging uit de flow. 

5 pijlers voor succes
Iedere vereniging is opgebouwd uit vijf pijlers en deze pijlers zorgen voor het bestaansrecht en fundament van je vereniging. Ze zorgen er ook voor dat de club succesvol kan functioneren, nu en naar de toekomst toe. In Back2Basics - De kracht van verenigen - wordt het zo weergegeven.

1. De omgeving
Als club maak je deel uit van de maatschappij. En die maatschappij heeft invloed op het reilen en zeilen van je vereniging. Op sommige maatschappelijke veranderingen kun je direct anticiperen en sommige ontwikkelingen kun je alleen maar accepteren. Corona is daar een goed voorbeeld van.

2. De strategie
Het bestaansrecht van je muziekvereniging maakt dat muzikanten wekelijks achter de lessenaar zitten met elkaar muziek maken. Samen heb je bepaald waar je voor staat en waar je voor gaat als club. Welke koers wil je varen? Dat is strategie.

3. De structuur
Hoe je alles in en rondom je muziekvereniging organiseert leg je vast in de structuur. Denk aan afspraken, werkwijzen, communicatie, procedures en zo verder. Met andere woorden: Hoe doen jullie het binnen jouw club?

4. De cultuur
En hoe doe je dat dan allemaal samen? Hoe ga je met elkaar om? Wat zijn de gebruiken, routines en rituelen binnen jouw muziekvereniging? Welk gedrag wordt en van je verwacht als lid? Cultuur kun je ook wel omschrijven als ‘de smeerolie’ in de club.

5. Het bestuur
Het bestuur vervult een sleutelpositie binnen de muziekverenging. Zij draaien als het ware aan het stuur. Ze zorgen ervoor dat de leden zich kunnen inzetten voor hun club. Ze zorgen ervoor dat de gemaakte afspraken kunnen worden gerealiseerd en geborgd. En, zij zorgen ervoor dat de pijlers in balans blijven.

Verandert er aan een van de 5 pijlers iets, dan heeft dat direct invloed op de andere pijlers en daarmee de gehele vereniging. Met andere woorden, alles is met elkaar verbonden. 

Wil je meer weten over de 5 pijlers, lees dan de betreffende artikelen.

Systemisch in balans
Kijk je naar je muziekvereniging vanuit een systemische benadering, dan moet ook daar balans zijn. Verenigingen bestaan uit leden en die leden vormen de vereniging. Vanuit een continu proces beïnvloeden die elkaar, direct en indirect. Van nature wordt er naar een balans gezocht. Wordt het evenwicht verstoord, dan reageert iedereen daarop. Neem als voorbeeld een mobiel dat boven bijna alle kinderbedjes hangt met allemaal poppetjes eraan. Trekt het kind er een poppetje af, dan zoekt de mobiel een nieuwe balans. Wellicht een beetje scheef, maar wel een balans. 

De muziekverenging is te vergelijken met de mobiel boven het kinderbedje. De club is constant in beweging en het beweegt zich rond een punt waar het evenwicht het grootste is. Met andere woorden: De vereniging (het systeem) corrigeert zichzelf om als vereniging te kunnen blijven functioneren. Dat is opmerkelijk: de muziekvereniging is dus meer dan een optelsom van alle leden. Het is als een levend organisme met een eigen overlevingsstrategie. 

Concreet kun je de leden zien als de poppetjes aan een mobiel. Samen houden ze de vereniging in beweging en in balans. Als lid van een systeem merk je (bewust of onbewust) dat de balans ‘niet in orde is’. Het evenwicht is verstoord. Vervolgens komt het lid (of de leden) in beweging om het evenwicht weer zo goed mogelijk te herstellen. 

Hoe zorg je voor de juiste balans? 
Op het eerste gezicht blijkt dat overal waar mensen met elkaar verbonden zijn deze band (bij een muziekvereniging is dat samen muziek maken) ondergeschikt is aan algemeen geldende principes. Die zijn:
1. Verbondenheid
2. Ordening
3. Balans in geven en nemen

Deze drie bovenstaande principes vormen een soort innerlijke wetmatigheid voor sociale systemen, dus ook muziekverenigingen. Worden de regels door iedereen nageleefd, dan kan de club ongehinderd floreren. Het niet naleven van deze regels verstoort het evenwicht met alle gevolgen van dien. Met andere woorden: verbondenheid, ordening en balans in geven en nemen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en zijn gelijktijdig van kracht. Net als de mobiel boven het kinderbedje. Vraag: hoe hangt de mobiel van jouw vereniging erbij?

Lees in andere publicaties meer over verbondenheid, ordening en balans in geven en nemen bij verenigingen.

Met dank aan:
• Berend Rubingh | Back2Basics. De kracht van verenigen | ISNB 978.90.5472.412.1
• Jan Jacob Stam | Vleugels voor Verandering | ISBN 978.9077290.156
• Marlies Holitzka en Elisabeth Remmert | Systemische Organisatieopstellingen. Conflicten oplossen op het werk | ISBN 90.76771.56.1
• En andere (online) publicaties en artikelen over onderwerp