Een vereniging is een vereniging omdat verschillende mensen samen er lid van zijn. Simpelweg, zonder leden heb je geen vereniging. De leden vormen dus samen de club en geven er het bijzondere karakter aan. En juist de verscheidenheid aan mensen maakt de vereniging tot wat ze is. Vergelijk het met een puzzel die door alle stukjes tezamen pas een puzzel wordt: jouw muziekvereniging.

100% lid
Je kunt je afvragen voor hoeveel procent je lid bent van jouw muziekvereniging. Simpel: ieder lid is voor 100% lid. Er bestaat geen lidmaatschap voor 50% of 81%. Je bent lid of je bent geen lid. Systemisch betekent dit dat ieder lid het recht heeft om erbij te horen. Daarmee wordt bedoeld dat elk lid de andere leden oprecht als zijn gelijke moet zien. Niemand mag dit recht betwisten en niemand mag voor zichzelf aanspraak maken op een hoger recht op lidmaatschap. Pas wanneer elk lid zonder uitzondering zijn plaats in het systeem heeft, kan de vereniging harmonisch functioneren. Dat is het systemische principe, de regel van verbondenheid en pas dan is de puzzel van jouw club compleet. 

50% lid
Toch kan het voorkomen dat je je niet voor de volle 100% betrokken voelt bij jouw vereniging. Wellicht voel je je nu voor 50% lid. Dat kan, maar dat betekent niet dat je niet voor de volle 100% lid bent. Je hoort er volledig bij. Ook al voelt dat nu even anders. 

Vereniging vs familie
Het lidmaatschap van een vereniging of bedrijf verschilt van het lidmaatschap van een familie. Op de dag van onze geboorte worden we voor 100% lid van onze familie. Onherroepelijk. Het feit dat je bij je familie hoort is geen vrijwillige beslissing die later kan worden herroepen. Je hoort erbij, ook als je dood bent. 

In verenigingen en bedrijven ziet de vertaling van een lidmaatschap er natuurlijk anders uit. Je kiest er zelf voor om lid te worden, hoelang je lid blijft en wanneer je het lidmaatschap opzegt. Een levenslang recht op lidmaatschap, zoals bij je familie, is onmogelijk. Je hoort bij een bedrijf als je daar een arbeidsovereenkomst hebt afsloten/ contract hebt voor een aanstelling voor onbepaalde tijd. Je hoort bij een vereniging als je lidmaatschapsgeld betaalt en actief participeert. En dat geldt voor alle leden. 

Houd je je aan dit principe van verbondenheid, dan voelt iedereen zich veilig, is men loyaal ten opzichte van elkaar en de club en draagt ieder lid bij aan het succes van de vereniging. Hoe fijn is dat!

Voorbeeld uit de praktijk
Terug naar de Commissie Bar. Dinie zorgt al jaren voor de koffie op de wekelijkse repetitieavond en is ook op andere momenten actief voor de Commissie Bar. Dinie is getrouwd met Willem. Willem is muzikant, hij speelt trompet. Dinie is niet muzikaal en is ook nooit lid geworden van de muziekvereniging. Sinds de kinderen de deur uit zijn gaat Dinie wekelijks mee naar de repetitie. Ze komen een uurtje eerder. Willem zet dan de bok en de lessenaar op de plek en zorgt ervoor dat de stoelen voor de muzikanten klaar staan. Dinie maakt de bar op orde, zet de kopjes klaar en maakt koffie/ thee. Voordat de leden binnenkomen doen ze nog snel even samen een bakkie. De repetitie kan beginnen.

Dinie heeft een groot hart voor de club. Ze is er altijd en overal. Ze is dé vrijwilliger die iedere vereniging zich wenst. Dinie hoort ‘bij het meubilair’, maar ze krijgt geen uitnodiging voor de Algemene Ledenvergadering. Ze is immers geen lid, ze betaalt geen contributie. Dat raakt haar toch wel, maar het is niet anders. 

Zoals we weten rommelt het in de Commissie Bar. De problemen in deze commissie kunnen mede worden opgelost door Dinie lid te laten worden van de muziekvereniging. Door dat lidmaatschap is ze 100% lid, hoort ze er volledig bij en is ze gelijkwaardig aan de andere leden.

Maak vrijwilligers lid!
Het verhaal van Dinie is herkenbaar voor veel verenigingen. Vrijwilligers die zich met hart en ziel inzetten voor de club, vrijwilligers die de club draaiende houden, maar geen lid zijn. Systemisch worden ze buitengesloten. Ze horen er niet bij, ze zijn niet gelijkwaardig aan ‘echte’ leden. Dat is niet handig en ook niet nodig. Je kunt het lidmaatschap differentiëren, bijvoorbeeld een lidmaatschap voor actieve leden en een lidmaatschap voor niet actieve leden. Hiermee sluit je de vrijwilligers ook in in het systeem. Verbondenheid is een voorwaarde voor harmonie in de vereniging. 

Wanneer lidmaatschap geschonden wordt
Zoals eerder gesteld is iedereen voor de volle 100% lid van de vereniging, heeft het recht erbij te horen en door andere leden als gelijkwaardig te worden gezien. Lapt men het recht op lidmaatschap aan z’n laars, dan leidt dat tot verstoorde relaties, minder betrokkenheid en heeft het direct nadelige gevolgen voor de vereniging. 

Een veel voorkomende bron van verstoring is de manier waarop sommige leden de vereniging verlaten. Je hebt als bestuur altijd het recht om bijvoorbeeld een lid te royeren en als lid kun je je lidmaatschap te allen tijde opzeggen. Het gaat erom HOE men afscheid neemt van elkaar. Doe je dat als vereniging (of bestuur) niet goed of je gaat er lichtvaardig mee om, dan heeft dat direct effect op de leden die achterblijven en dat leidt tot een storing van het systeem. Er ontstaat disharmonie in de club en dat kan doorwerken op verschillende manieren en op verschillende plekken. Zelfs jarenlang. Let op dus!

Met dank aan:
• Els van Steijn | De Fontijn. Maak wijze keuzes | ISBN 978.90.831041.4.0
• Jan Jacob Stam | Vleugels voor Verandering | ISBN 978.9077290.156
• Marlies Holitzka en Elisabeth Remmert | Systemische Organisatieopstellingen. Conflicten oplossen op het werk | ISBN 90.76771.56.1
• En andere (online) publicaties en artikelen over onderwerp